اصفهان؛ شهر زنده کتاب و مطالعه
تاریخ انتشار: ۱۹ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۸۶۵۶۶۰
ایسنا/اصفهان در راستای ارتقای فرهنگ کتاب و کتابخوانی اقداماتی در دست انجام است که امید است با همکاری نهادهای مختلف از جمله شهرداری و کتابخانه‌های سطح شهر و برگزاری برنامه‌های از پیش تعیین‌شده اداره آموزش و پرورش، دستیابی به این هدف هرچه زودتر محقق شود.
این بخشی از جملاتی است که امروز چهارشنبه (۱۹ مهرماه) در نشست انتخاب پایتخت کتاب ایران در سالن اجتماعات کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان مطرح شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
او افزود: شهرداری اصفهان اقداماتی در حوزه ساخت کتابخانه‌ها، دیوارنگاره‌ها و مباحث شهری انجام می‌دهد. اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان، نهادهای کتابخانه‌های عمومی شهر اصفهان، اداره کل آموزش‌وپرورش و کانون پرورشی فکری کودکان نیز در این راستا با یکدیگر همکاری کرده‌اند و همگی با تمام توانمندی و ظرفیت خود در تلاش هستند تا موفق به کسب عنوان «پایتخت کتاب ایران» برای اصفهان، شهر زندگی و شهری که فرهنگ، تمدن و تاریخ با آن عجین است، شوند. هرکدام از شهروندان این شهر از بدو تولد با فرهنگ و هنر آشنا شده و در این زمینه گام برداشته‌اند.
همچنین علی تمنایی، مدیرکل اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان با اشاره به اینکه در اصفهان به‌صورت بالفعل کارهای نو و تازه‌ای در حال انجام است، افزود: پیشینه اصفهان، پیشینه‌ای بسیار کهن، فرهنگی و تاریخی است و انتظار می‌رود این اقدامات بالفعلِ در حال انجام نیز با همکاری و همیاری شهرداری و نهاد کتابخانه‌ها در اصفهان لمس شود. اصفهان یک شهر زنده است. جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان و همچنین جایزه مصطفی به‌عنوان دو رویداد مهم در اصفهان برگزار شد و ما هر هفته شاهد یک رویداد فراملی در این شهر هستیم که نشانگر هویت و زنده بودن استان اصفهان بوده و ما نیز در مسیر رشد، تعالی و ارتقای فرهنگ مطالعه در سطح استان و شهر اصفهان هستیم.
مرتضی شکری، رئیس اداره فرهنگی هنری اداره کل آموزش و پرورش اصفهان نیز در خصوص اصلی‌ترین سیاست این اداره در حوزه کتاب و کتابخوانی، بیان کرد: توسعه و گسترش فرهنگ مطالعه، کتابخوانی و عادت دانش آموزان به مطالعه بوده و موفقیت در این امر نیز نیازمند ابزار و حمایت است. یکی از اصلی‌ترین کارهایی که امسال آغاز کرده و می‌خواهیم آن را به‌صورت ماهانه و مستمر ادامه دهیم، کتابخوانی همگانی با محوریت دانش‌آموزان مدارس شهر اصفهان است که تاکنون فاز اول آن به‌صورت ماهانه بوده و قرار بر این است که دانش‌آموزان دریکی از روزهای هفته با همراهی اولیای مدرسه و اولیای خود، درگذر چهارباغ جمع شده و کتاب مورد علاقه خود را مطالعه کنند.
او خاطرنشان کرد: ما این امر را در فصل تابستان در گذر چهارباغ عملیاتی کردیم که می‌تواند از جنبه توریستی، فرهنگی و اقتصادی جلوه‌ای به شهر بخشیده و این امر می‌تواند در آینده به سطح شهرهای استان و کشور نیز تعمیم پیدا کند. فعالیت دوم ما نیز در خصوص نشر کتاب است و با توجه به مسائل اقتصادی، نیاز کتابخانه‌های مدارس و به‌روز شدن کتاب‌های کتابخانه‌های آموزشگاهی و کلاسی، این طرح در آبان‌ماه و هم‌زمان با هفته کتاب برگزار خواهد شد و هر یک از دانش آموزان، کتاب‌های غیرقابل استفاده خود در منزل را به مدرسه آورده و کتاب‌های مناسب انتخاب و در کتابخانه‌های مدارس مورداستفاده قرار داده می‌شود. همچنین کتاب‌هایی که مناسب سن دانش آموزان نیست نیز تحویل آموزش‌وپرورش آن منطقه شده و با اولویت مدارس محروم در سطح استان و مدارس عشایری، تقسیم‌بندی می‌شود.
شکری در خصوص زنگ کتابخوانی در مدارس، افزود: دانش‌آموزان به این مناسبت در یک روز مشخص همراه با معلمان خود کتاب‌ها را مطالعه، نقد، بررسی و تحلیل می‌کنند. مبحث بعدی، سفیر کتاب است و قرار شده که کتابخانه‌های عمومی هر منطقه مدارس اطراف خود را پوشش داده و با همکاری نهاد کتابخانه‌ها در گام اول نیزطرح نشست‌های کتاب و معرفی کتاب‌های جدید توسط دانش آموزان در مراسم صبحگاه عملیاتی شود. همچنین ششمین دوره از مسابقات کتابخوانی در قالب جشنواره «دانایی توانایی» نیز از هفته کتاب آغاز خواهد شد.
در ادامه نیز مصطفی نباتی‌نژاد، رئیس مرکز پژوهش‌های شورای اسلامی شهر اصفهان خاطرنشان کرد: بسیاری از کافی‌شاپ‌های سطح شهر محل استقرار و جمع‌خوانی‌های مردم بوده و شهرداری‌ها نیز مأموریت‌هایی در حوزه استفاده بیشتر مردم از حمل‌ونقل عمومی و اماکن تفریحی، تفرجی دارند. همچنین موضوع ورزش و مطالعه که ۲ مصرف اصلی در سبک زندگی مردم است، اگر در یک نظام پاداش تعریف شود و متناسب با میزان ورزش و مطالعه انجام‌شده از مواهب سایر خدمات شهرداری نیز استفاده کنند و هر میزان مطالعه سیر پاداشی باشد که در دیگر خدمات شهرداری نیز مورداستفاده قرار گیرد و این ایده در ۱۰ قدمی اجرا بوده و زیرساخت آن نیز به‌عنوان باشگاه شهروندی نیز تعریف شده است. موضوع دیگر جایزه بزرگ شهری است که طرح آن آماده بوده و قرار شده که در قد و قامت جایزه مصطفی عملی شود و افرادی که صاحب خلق اثر از اصفهان یا برای اصفهان هستند، نیز در آن حضور پیدا کنند.
همچنین محمدرضا اعتصامی، ریاست اتحادیه کتاب و لوازم‌التحریر اصفهان نیز بیان کرد: ما بر این اعتقاد هستیم که بخش خصوصی بهتر از بخش دولتی می‌تواند در کتابخوانی نسل فعلی و بعدی اثرگذار باشد. ما ۱۲۰۰ واحد صنفی داریم که بسیاری از آنها سنتی و چند مورد آن نیز به‌صورت کافه کتاب و فروشگاه‌های بزرگ است. یکی از اقداماتی که سال گذشته انجام شد، ارائه جواز کسب برای افرادی بود که خواستار راه‌اندازی کافه کتاب بودند. وظیفه ما ارائه فرهنگ به نسل بعدی است. وقتی بچه‌ها به کتاب‌فروشی می‌آیند، قصد خرید لوازم‌التحریر داشته و کتاب اهمیت چندانی برای آنها ندارد.
او ادامه داد: کتاب‌فروشی و لوازم‌التحریرها را با یکدیگر ممزوج کردیم که وقتی بچه‌ها به فروشگاه می‌آیند، علاوه بر خرید لوازم‌التحریر، امکانات کتابخوانی نیز برایشان فراهم باشد. هم‌اکنون اصفهان حدود ۲۰ شهر کتاب دارد که هم لوازم التحریر و هم کتاب‌فروشی محسوب می‌شوند. یکی دیگر از اقدامات انجام‌شده نیز بحث خیریه کتاب یا پویش اهدای کتاب است که خانواده‌ها کتاب‌های غیرقابل استفاده خود را به اتحادیه داده و توسط ارگان‌های مختلف نیز ارائه می‌شود.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: کتابخوانی پایتخت کتاب ایران انتخاب پایتخت کتاب ایران استانی فرهنگی و هنری استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی شهرستانها استانی فرهنگی و هنری استانی سیاسی استانی ورزشی استانی علمی و آموزشی زنجان استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی شهرستانها استانی فرهنگی و هنری لوازم التحریر کتابخانه ها دانش آموزان کتاب خوانی شهر اصفهان اداره کل کتاب ها هم چنین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۸۶۵۶۶۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شرحی بر قدیمی‌ترین فهرست‌نامه‌های کتابخانه آستان قدس رضوی/خدمتی به گذشته، امروز و آینده
وقتی درباره فهرست منابع یک کتابخانه صحبت می‌کنیم، بیشتر ما درک اندکی از موضوع صحبتمان در این باره داریم و تقریباً می‌دانیم فهرست یک کتابخانه، لیست منظمی از کتاب‌ها و سایر مدارک موجود در آن است و همان‌طور که فهرست یک کتاب نشان‌دهنده محتویات داخل آن است، فهرست کتابخانه نیز منابع موجود در آن را معرفی می‌کند. این فهرست منظم در گذشته شبیه سیاهه‌ای بوده که ممکن است ما از وسایل داخل یک مکان بنویسیم، اما در حال حاضر این فهرست شامل اطلاعات متعدد و متنوعی از قبیل نام نویسنده، عنوان، ویرایش، ناشر، تاریخ انتشار، مشخصات ظاهری، موضوع و محل بایگانی مدرک مورد نظر است. اطلاعاتی که سهولت دسترسی مراجعان به یک اثر را نه تنها با نام کتاب که به کمک سایر اطلاعات آن مانند نام نویسنده یا موضوع، ممکن می‌کند. همان‌طور که گفته شد، از گذشته‌های دور، گردانندگان کتابخانه‌ها یا صاحبان آنها فهرست‌هایی از منابع موجود در آنها تهیه می‌کرده‌اند. عملی که در کتابخانه‌های کشورهای اسلامی نیز انجام شده است. از فهرستهای گذشته مانند فهرست کتابخانه مأمون عباسی فقط نامی در متون آمده، اما اینکه این فهرست‌ها به چه شکل تهیه شده و یا شامل چه کتاب‌هایی بوده، مطلبی در اختیار پژوهشگران نیست.
کتابخانه مبارکه حضرت امام ابوالحسن علی بن موسی‌الرضا(ع)
ازجمله سیاهه‌هایی که باقی مانده، فهرست کتاب‌های کتابخانه آستان قدس رضوی است. کتابخانه آستان قدس رضوی یکی از قدیمی‌ترین کتابخانه‌های جهان اسلام است که آثار آن از گذشته مورد توجه دانشمندان و پژوهشگران بوده است. بر کسی پوشیده نیست که این کتابخانه به دلیل همجواری با حرم مطهر امام رضا(ع) و موقوفات بسیار آن شکل گرفته و رشد کرده و به عظمت امروزش رسیده است. حضور همین کتب وقفی موجب شکل‌گیری فهرستهای متعدد از منابع این کتابخانه شده است. اهمیت این فهرست‌ها از این نظر است که می‌توان گفت آن‌هاتنها فهرستهای به‌جامانده از کتابخانه‌ها در ایران قدیم هستند. از کتابخانه‌های دوره صفویه فهرست‌هایی با این مشخصات فعلاً موجود نیست و از دوره قاجار نیز فقط چند فهرست داریم که قابل مقایسه با فهرستهای کتابخانه آستان قدس هستند. الهه محبوب در مقاله «فهرستهای کتابخانه آستان قدس رضوی از صفویه تا قاجار» فهرستهای موجود از کتابخانه آستان قدس را به چند دسته تقسیم کرده و به ذکر موارد مهم این فهرست‌ها در سه دوره زمانی صفویه، افشاریه و قاجار پرداخته است.
قدیمی‌ترین سیاهه کتاب‌های کتابخانه رضوی
براساس این گزارش، قدیمی‌ترین فهرست این مجموعه متعلق به سال‌های 1007 تا 1010 هجری قمری است. در این فهرست که با عنوان «تفسیر تحویل صاحب جمعان بیوتات روضه منوره...» آغاز شده، موجودی کتابخانه به تفکیک آمده است. نویسنده فهرست گویی بیشتر به خصوصیات ظاهری کتاب‌ها توجه کرده و آنها را به صورت قرآن‌های جلددار، بدون جلد، کتب جلددار، کتب بدون جلد، تفاسیر، سی‌پاره‌ها و مصاحف و سایر کتب دسته‌بندی کرده است. این فهرست همچنین صورتی از اموال کتابخانه شامل رحل‌های موجود در حرم مطهر و کتابخانه و سی‌پاره‌دان‌ها را در خود دارد. در هر مورد، قطع، تعداد سطور، خصوصیات خطی، نوع ،و نوع تذهیب و همچنین نام واقف آمده است. گاهی شروط وقف کتاب نیز در فهرست ذکر شده است. کتابدار غیر از این اطلاعات به شرح امانت نیز پرداخته است. این نشان می‌دهد کتابدار با توجه به این فهرست، کتاب را به امانت و یا از مکان مربوط تحویل می‌گرفته: «قرآن وقفی مسماه زهراباجی مشروط بر آنکه در شرفیه مخصوص سلطان حیدرمیرزا در حرم تلاوت نمایند».
فهرستی از علوم کثیره موجود و مخزون
فهرست متعلق به دوره افشاریه سندی است در 28صفحه که کاتب آن به ذکر تعداد کتب و خصوصیات آنها پرداخته است. در این فهرست نام کتب قرآن، فهرست خطوط ائمه(ع) و کتب وقفی و امانی و همچنین فهرست کتب وقفی شاه‌عباس با عنوان «بندگان سکندر نشان» آمده است. دیگر فهرست مشهور کتابخانه آستان قدس رضوی فهرستهای موجود در دوره قاجار است. برخی از این‌ها به دستور متولیان و به صورت کتابچه مستقل و یا همراه با سایر موجودی کل حرم (مثل فهرست دفتر عضدالملکی) تهیه شده و یا در کتب افرادی که از کتابخانه بازدید کرده‌اند به‌طور خلاصه (سفرنامه خانیکوف) و یا مفصل (مطلع‌الشمس) آمده‌اند. «مطلع‌الشمس» یکی از کتاب‌های نوشته شده توسط «محمدحسن اعتمادالسلطنه» ملقب به «صنیع‌الدوله» است. این کتاب در سه جلد نگاشته شده و موضوع آن، گزارش یکی از سفرهای ناصرالدین‌شاه قاجار به شهر مشهد است. اما جلد دوم این کتاب در این گزارش مورد توجه ماست که به مشهد و آستان مقدس علی بن موسی‌الرضا(ع) اختصاص دارد و در آن به مشهد، آثار و ابنیه حرم مطهر و کتیبه‌های آن و شرح حال بزرگان شهر می‌پردازد و در پایان، فهرست جامعی از کتاب‌های موجود در کتابخانه‌های آستان قدس رضوی در آن گردآوری شده است. این فهرست در زمان تولیت میرزا سعیدخان مؤتمن الملک به سال 1296ه.ق تنظیم شده است. اعتماد السلطنه در مقدمه فهرست، چگونگی یافتن فهرست را شرح داده: «درحین تألیف جلد ثانی کتاب مطلع‌الشمس، فهرست جمیع نسخه‌ای که فعلاً در کتابخانه مبارکه حضرت امام ابوالحسن علی بن موسی‌الرضا علیه الصلوةوالسلام از علوم کثیره موجود و مخزون است بدست آمده، اگر چه صورت آن فهرست چندان مصحح نبود ولی به قدر می‌شود منقح ساخته ثبت و الحاق آن پرداخته شد». البته نویسنده در این فهرست تنها نام و موضوع کتاب‌ها را آورده و ظاهراً آن را از روی فهرستهای کتابخانه یادداشت‌برداری کرده است.
خدمتی به گذشته، امروز و آینده
فهرستهای فوق نشان می‌دهد کتابخانه آستان قدس رضوی از همان آغاز شکل‌گیری دارای نظمی خاص در ساماندهی بوده و افرادی آشنا به امور نسخه‌شناسی بوده‌اند که این فهرست‌ها را تهیه می‌کرده‌اند. جز این، فهرست کتب می‌توانند ما را به جهان اندیشه‌ای مردمان در گذشته برسانند. درواقع فهرست‌نویسان تنها به مردمان دوره خود خدمت نمی‌کنند و به نوعی به آیندگان نیز سود می‌رسانند. اینکه در آن روزگاران چه کتبی نوشته می‌شده و مورد توجه علما و اندیشمندان بوده و مردمان نیز بیشتر چه کتبی را اهدا و وقف می‌کرده‌اند. دیگر نکته مهم در این فهرست‌ها شرح ویژگی جلدها و تذهیب و خط کتب است که می‌تواند در خصوص هنر مجلدسازی و تذهیب اطلاعاتی را در اختیارمان بگذارد. نام و جایگاه واقفان نیز چهره اجتماعی مردمان آن روزگار را ترسیم می‌کند.
آزاده خلیلی
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است